برای علت پوکی استخوان در زنان جوان قبل از یائسگی تعریف دقیقی ارائه نشده است. با این وجود خوشبختانه درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی با روشهای متفاوت امکانپذیر است. البته لازمه درمان مناسب بررسی و تشخیص دقیق پارامترهای تراکمسنجی استخوان است.
این عارضه چگونه تشخیص داده میشود؟ چه راههایی برای درمان آن وجود دارند؟ همانطور که میدانید پیشگیری بهتر از درمان است؛ بنابراین در این مطلب ضمن ارائه چگونگی درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی، راههای پیشگیری از آن را هم مطرح میکنیم.
تعریف پوکی استخوان زودرس پیش از یائسگی
همانطور که میدانید یکی از مهمترین بیماریهای مربوط به استخوان، پوکی آن است که گاهی منجر به شکستگی هم میشود. در دهه 90 میلادی سازمان بهداشت جهانی اصطلاح تراکمسنجی را برای زنان سفید پوست یائسه پیشنهاد داد.
با تمام این تفاسیر همچنان توافق نهایی برای تعریف دقیق درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی در زنان جوان پیش از یائسگی وجود ندارد. به همین دلیل برای تشخیص آن باید فاکتورهای مختلفی را درنظر داشت. پارامترهای تراکمسنجی در تشخیص این عارضه بسیار مؤثر هستند، با این وجود توصیه میشود فقط به آنها اکتفا نکنید.
در سنین پیش از یائسگی وجود BMD پایین به شکستگی استخوان مربوط نمیشود. همچنین سابقه شکستگی استخوان و مصرف دارو در پوکی استخوان ناشی از گلوکوکورتیکوئید نقش مهمی دارند؛ بنابراین قبل از اقدام به درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی در زنان، حتماً این موارد باید توسط پزشک بررسی شوند.
علائم پوکی استخوان در زنان
بطور کلی بهدلیل ساختار بدنی و تغییرات هورمونی در خانمها، پیشنهاد میکنیم در صورت مشاهده هرکدام از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- قد به مرور زمان کوتاه میشود.
- فرد حالت خمیده پیدا میکند.
- احساس درد در ناحیه کمر و ایجاد عارضه در اطراف آن برای مدتی طولانی
- استخوان به مرور ضعیف شده و به راحتی میشکند.
کدام غذاها برای پیشگیری پوکی استخوان زنان پیش از قاعدگی مناسب است؟
از آنجاییکه کمبود کلسیم در موادغذایی مصرفی، خانمها را مستعد به پوکی استخوان میکند، به همین خاطر پیشنهاد میشود این گروه از خوراکیها را در برنامه غذایی خود بگنجانند:
- بادام درختی
- دانههای چیا
- پنیر
- کنجد
- پرتقال
- کینوا
- کلم پیچ
- شیر سویا
- ماهی ساردین
- تخم کدو
- تخم کتان
تاثیر قرص های ضد بارداری بر پوکی استخوان
قرصهای LD و HD به دلیل تاثیری که بر تولید هورمون جنسی زنانه یعنی استروژن میگذارد، علاوه بر خاصیت ضدبارداری، تاثیر محافظتی بر کاهش تراکم استخوان دارد.
درمان پوکی استخوان در زنان باردار
جنینی که در رحم مادر رشد میکند برای رشد و استخوانسازی به مقدار زیادی کلسیم نیاز دارد. درواقع منبع تامین این ماده معدنی برای جنین کلسیمهای موجود در بدن مادر خواهدبود. حال آن که در صورت میزان کلسیم و ویتامین دی در خون مادر تامین نباشد، جنین از منبع ذخیره شده در استخوانها استفاده کرده و باعث پوکی استخوان در مادر خواهدشد.
ازآنجاییکه پیشگیری را بهتر از درمان میدانند، پزشک برای خانم روزانه 1000 میلی گرم کلسیم و 600 واحد ویتامین D تجویز میکند. البته مراقبت و مصرف این مواد معدنی فقط منوط بر دورن بارداری نیست؛ بلکه باید در دوران شیردهی هم مراقبتهای لازم انجام شود. ضمن اینکه اگر تعداد بارداری بیشتر از توان بدن مادر باشد، استخوانها حساستر و شکنندهتر خواهندشد.
داروهای پوکی استخوان خانم ها قبل از یائسگی
گروهی از داروها هستند که می توانند به پیشگیری و درمان پوکی استخوان درخانمها کمک کنند. هرچند مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک و بعداز انجام آزمایشاتی انجام شود، با این حال برای آشنایی بیشتر به چندمورد اشاره میکنیم.
بیس فسفونات
این گروه از داروها مانع جذب مادهای به نام استئوکلاست یا همان استخوانخوار خواهندشد. بههمین خاطر مانع از تجزیه بافت استخوان و شکنندگی آن میشوند.
آگونیست یا آنتاگونیست های استروژن
به این دسته از داروها تعدیل کنندههای انتخابی گیرنده استروژن یا SERMهم میگویند. درواقع این گروه از داروها با تقلید اثر هورمونی استروژن، خطر شکستگی ستون فقرات را در زنان مخصوصا در دوران پس از یائسگی کاهش میدهد.
کلسی تونین (کلیسمار، میاکالسین)
این دارو به دو منظور مورد استفاده قرار میگیرد؛ اول به عنوان جلوگیری از شکستگی ستون فقرات و دوم برای کاهش درد بعداز شکستگی. توجه داشتهباشید که برای مصرف هرکدام به توصیه پزشک نیاز دارید.
هورمون پاراتیروئید (فورتئو)
خطر شکستگی استخوانها در زنان باردار و همچنین در دوران شیردهی، بیشتر از سایرین اتفاق میافتد. بههمین خاطر سازمان غذا و دارو ایالات متحده، به این گروه از خانمها مصرف این هورمون را به عنوان دارویی استخوانساز پیشنهاد میکند.
پوکی استخوان پیش از یائسگی چه اثراتی ایجاد میکند؟
این عارضه به دلیل نادر بودن آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. چرا که مطالعات و تحقیقات کمی پیرامون آن شکل گرفته است. این عارضه نادر در زنان بین 20 تا 44 سال و بیشتر در استخوان گردن فمور و ستون فقرات دیده میشود.
تعداد افراد زیر 35 سال که پوکی زودرس استخوان در آنها منجر به شکستگی میشود، بسیار کم بوده (3 نفر در صد هزار نفر) و در سنین بیش از 35 سال این تعداد به 21 نفر میرسد. البته ذکر این نکته ضروری است که کاهش توده استخوانی در این گروه ممکن است در سنین بالاتر منجر به شکستگی استخوان شود.
به هر حال در این بیماری خاموش به دلیل این که علائم چندانی ندارد، معمولاً دیر برای درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی اقدام میشود. اخیراً درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی با تری پاراتیدها، حتی به پیشگیری از شکستن مهرهها کمک میکند. همچنین استفاده از دستگاههای فیزیوتراپی برای پیشگیری و درمان این عارضه پیشنهاد میشود؛ با این وجود بررسی قیمت دستگاه فیزیوتراپی اهمیت بالایی دارد.
بررسی دلایل بروز پوکی استخوان در زنان جوان پیش از سن یائسگی
معمولاً چیزی در حدود 50 درصد زنان جوانی که پیش از سن یائسگی مبتلا به پوکی استخوان میشوند، به دلایل ثانویه این عارضه را تجربه میکنند. همانطور که گفته شد مطالعات و تحقیقات در این زمینه بسیار کم بوده است؛ با این وجود در یک بررسی (52 مورد آزمایشی) توسط پریس و همکاران مشخص شد که 56 درصد این زنان دچار پوکی استخوان ایدیوپاتیک بودهاند. البته باید گفت که این نوع پوکی استخوان غیرعادی است.
در مورد شایعترین علل بروز این عارضه باید گفت که استخوانزایی ناقص و کوشینگ بیشترین درصد را به خود اختصاص دادهاند. همچنین استفاده از گلوکوکورتیکوئیدها به عنوان شایعترین علت ابتلا به پوکی استخوان معرفی شده است. با تمام این تفاسیر درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی به عوامل متعددی بستگی دارد. شرکت تجهیزات پزشکی برجیس، تولیدکننده انواع لوازم پزشکی به درمان این عارضه کمک شایانی میکند.
بررسی راههای پیشگیری درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی
به دلیل این که از شاخص FRAX بنا به دلایلی قبل از یائسگی نمیتوان استفاده کرد، ملاحظات و دستور خاصی برای درمان وجود ندارد؛ با این اوصاف برخی از درمانها توسط پزشکان توصیه میشود. استفاده از برخی گروههای دارویی مثل زولدروناتها، بیس فسفوناتها، آلندروناتها و … برای پیشگیری از تحلیل بافت استخوان مؤثر است.
همچنین انجام منظم و روزانه ورزش، مصرف مکملهای ویتامین دی و کلسیم، رعایت رژیم غذایی مناسب، پرهیز از مصرف الکل و دخانیات و حفظ تعادل شاخص توده بدنی کمک قابلتوجهی به پیشگیری و درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی میکند.
البته ذکر این نکته ضروری است که مصرف بیس فسفوناتها برای تثبیت شکستگی به خصوص در دوران بارداری توصیه نمیشود. همچنین درمانهای هورمونی هم وجود دارند که در پیشگیری از این عارضه مؤثر هستند.
چه راههایی برای درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی وجود دارد؟
راههای درمان این عارضه هم کم و بیش مانند سایر پوکی استخوانها بوده و با دستورالعملهای کلی مدیریت و کنترل میشود. البته علل ثانویه این عارضه را میتوان با مداخله درمانی مورد مداوا قرار داد. به همین دلیل ابتدا باید ریشه و علت زمینهای عارضه را تشخیص داد.
در مورد درمان پوکی استخوان ایدیوپاتیک باید گفت که به دلیل عدماطلاع از علت زمینهای بروز آن راه درمان موثری هم ندارند. این نوع پوکی استخوان که هر دو جنس مرد و زن را هم درگیر خود میکند (البته بسیار نادر)، علت مشخصص و دقیقی ندارد. چیزی حدود 50 درصد زنان مبتلا به این پوکی استخوان با کاهش توده استخوانی مواجه شدهاند.
گاهی اوقات از گلوکوکورتیکوئیدها برای درمان این عارضه استفاده میشود. این نوع درمان باعث کاهش عملکرد و تعداد استئوبلاستها و افزایش استئوکلاستها میشود. چیزی در حدود 18 تا 22 درصد زنان پیش از یائسگی با مصرف دوز بالایی از این داروها دچار پوکی استخوان هم میشوند. البته معمولاً به بیمارانی که سابقه شکستگی استخوان دارند توصیه میشود که بیش از 3 ماه دوز بالای 7.5 میلیگرم را مصرف کنند.
جمعبندی
پوکی استخوان در زنان جوان قبل از سن یائسگی، یکی از عارضههای بسیار نادر است. با این وجود راههای درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی را در این مطلب بررسی کردیم. البته بهترین راه درمان در این نوع عارضهها پیشگیری است. استفاده از داروهایی مثل گلوکوکورتیکوئیدها در درمان و پیشگیری از این عارضه بسیار مؤثر هستند. همچنین استفاده از برخی گروههای دارویی در درمان این عارضه مؤثر هستند؛ هرچند در تجویز آنها باید بررسیهای بیشتری انجام شوند تا از بروز آسیبهای احتمالی جلوگیری شود.
Source:
treatment of early osteoporosis
سوالات متداول درباره درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان قبل از سن یائسگی
- سن اوج توده استخوانی در خانم ها چه سنی است؟
اغلب افراد تا 30 سالگی به اوج توده استخوانی می رسند.
- شایع ترین علل ابتلا به پوکی استخوان چیست؟
استخوانزایی ناقص و کوشینگ و استفاده از گلوکوکورتیکوئیدها از علل شایع ابتلا زنان به پوکی استخوان هستند.
- بهترین داروهای موثر برای پیشگیری از تحلیل بافت استخوان ها کدامند؟
زولدروناتها، بیس فسفوناتها و آلندروناتها از بهترین داروهای موثر در پیشگیری از تحلیل بافت استخوان ها هستند.