دیسک کمر و سیاتیک یکی از مشکلات شایعی است که امروزه ممکن است افراد زیادی درگیر آن شوند. کمر انسان از پنج مهره استخوانی تشکیلشده است. در بین مهرهها ساختمانهای غضروفی وجود دارند که به آن دیسک کمر نیز میگویند.
دیسکهای کمر، به صفحات دایرهای شکلی گفته میشوند که بین مهرهها قرار داشته و نقطه اتصال مهرههای مجاور در ستون فقرات میباشند. درواقع باعث توانایی حرکت مهرهها میشوند.
گاهی ممکن است این دیسکها از محل خود خارج شوند که این امر براثر فشاری است که به مهرهها و دیسک آنها وارد میشود که در پی آن به ریشههای عصبی اطراف فشار آورده و موجب دردهایی در ناحیه کمر، پا و… میشود.
برخی از عواملی که باعث ایجاد دیسک کمر میشوند عبارتاند از:
- آسیبدیدگی در ناحیه کمر یا گردن
- کشیدگی
- رانندگی بهطور مداوم
- فعالیتهای تکراری که موجب فشار بر ستون فقرات خواهد شد.
- جنسیت، آقایان بیشتر در معرض دیسک کمر قرار دارند.
- بلند کردن اشیا بهطور نادرست
- اضافهوزن و چاقی
- استعمال دخانیات
شرکت تجهیزات پزشکی برجیس در این مطلب به صورت کامل شما را با علائم دیسک کمر و روشهای درمان آن آشنا خواهد کرد.
علائم دیسک کمر
علائم دیسک کمر معمولاً بهصورت دردهایی در ناحیه کمر پدیدار میشود. گاهی ممکن است این درد چندین روز کشیده و بهتدریج سیری صعودی داشته باشد.
از شایعترین علائم دیگر آن میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
- بیحسی و ضعف در پاها
- درد انتشاری تا زیر زانوها که گسترش آن معمولاً در ناحیه مچ و روی پا میباشد.
- درد در ناحیه باسن و به سمت ساق و روی پا (سیاتیک)
- بروز علائمی مانند بیحسی و گزگز در ناحیه ساق و روی پا
- احساس ضعف در ساق یا روی پا
- بیاختیاری در دفع ادرار و مدفوع
دیسکهای بیرون زده از طبقهبندیهای متمایزی برخوردار هستند، خفیف تا شدید. این طبقهبندیها با توجه به اینکه مقدار جابهجایی هسته پولپوس از موقعیت اصلی خود در مرکز دیسک، متفاوت خواهد بود.
دیسک کمر خفیف
معمولاً دیسک کمر خفیف با پارگی آنولار پدید میآید. این عارضه به این صورت است که دیسک کمر سالم بوده و تنها یک ترک کوچک در لایه بیرونی سخت به وجود آمده است. زمانی که دیسک کمر شدت پیدا میکند، به این معنی است که فرد وارد مرحله پرولاپس دیسک شده است، به این معنی که هسته پولپوس که درواقع دیسک بین مهرهای بوده و متشکل از مواد ژل مانند است، از حالت طبیعی خود خارج میشود، اما همچنان اتصال آن به لایه بیرونی برقرار میباشد. در این صورت فیزیوتراپی ستون فقرات میتواند به کنترل درد کمک کند.
همچنین استفاده از داروهای ضدالتهاب از قبیل آسپیرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن جهت کنترل درد در دیسک کمر خفیف مناسب خواهد بود.
دیسک کمر شدید
این عارضه معمولاً با بیرونزدگی دیسک شروع میشود. در این حالت هسته پولپوس یا همان ماده ژل مانند درون دیسک، از آنولوس فیبروس (دیواره بیرونی لاستیک مانند دیسک) به بیرون نشت کرده، اما همچنان در داخل پوشش دیسک باقی میماند. زمانی که دیسک کمر شدت پیدا میکند، در این مرحله بیرونزدگی یا گاهی بیرونزدگی کامل دیسک منجر میشود که در این شرایط هسته پولپوس از آنولوس فیبروس رد شده که پسازآن میتواند به خارج دیسک بین مهرهای برود. گاهی در دیسک کمر شدید ممکن است که فرد نیازمند عمل جراحی توسط جراح ستون فقرات نیز باشد.
تشخیص دیسک کمر
علائم دیسک کمر از چند طریق قابلتشخیص میباشد که اولین و مهمترین آن شرححال فرد بیمار است. توجه داشته باشید که بیماری دیسک کمر، معمولاً با بروز درد شدیدی در ناحیه کمر یا پشت پای بیمار خواهد بود. این درد غالباً یکطرفه بوده، اما گاهی ممکن است بهصورت دوطرفه هم ظاهر شود.
راه دیگر تشخیص دیسک کمر انجام معاینه پزشکی است. این معاینه به این صورت است که با بالا بردن پا، باعث درد و یا تشدید آن در بیمار شود. همچنین میتوان از طریق انجامام آر آی و یا نوار عصب و عضله جهت تشخیص دقیق پارگی یا بیماری دیسک کمر، استفاده کرد.
درمان دیسک کمر
جهت درمان دیسک کمر در مرحله اول میتوان از داروهای ضدالتهاب یا اصطلاحاً داروهای مسکن نیز استفاده کرد. مصرف این داروها سبب کاهش ورم اطراف ریشه عصبی شده که درنهایت موجب بهبود بیماری خواهد شد.
گاهی شدت بیماری به حدی است که ممکن است درمانهای فوق جواب ندهد، در این شرایط و با تشخیص پزشک متخصص، میتوان دیسک کمر را با انجام عمل آندوسکوپی، عمل جراحی لیزر یا روشهای عمل جراحی باز درمان نمود.
روش دیگر جهت درمان و بهبودی دیسک کمر، استفاده از فیزیوتراپی میباشد. در این روش با گرم کردن و انجام ورزشهای مخصوص از قبیل آبدرمانی، تزریق داخل مفاصل ستون مهرهها یا در اطراف ریشههای عصبی، میتوان به کاهش درد و همچنین درمان دیسک کمر کمک مؤثری نمود.
هدف از انجام فیزیوتراپی این است که به بیمار کمک شود تا در سریعترین زمان بهبودیافته و از بروز مجدد آسیبدیدگی پیشگیری شود. فیزیوتراپ با آموزشهای صحیح و تکنیکهای خاص در خصوص وضعیت مناسب قرارگیری بدن و همچنین راه رفتن به بیمار کمک میکند تا عضلات کمر، پاها و شکم تقویت شود. در فیزیوتراپی، با انجام حرکات کششی مناسب، انعطافپذیری ستون فقرات و پاها افزایش پیدا خواهد کرد.
شما میتوانید با استفاده از دستگاه فیزیوتراپی به راحتی این تمارین را انجام داده و مشکل خود را حل نمایید.
روش درمانی دیگر جهت بهبود دیسک کمر، استفاده از کمربندهای طبی است؛ اما باید توجه داشته باشید که استفاده از بریس یا کمربند طبی، بهعنوان یک درمان قطعی و بلندمدت محسوب نخواهد شد، اما میتواند در حین انجام اقدامات درمانی دیگر، جهت جلوگیری از خم شدن گردن و کمر کمک مطلوبی کند.
پیشگیری از دیسک کمر و علائم آن
جهت جلوگیری و پیشگیری از بروز دیسک کمر و علائم آن، میبایست نکاتی را مدنظر داشته باشید که عبارتاند از:
- استفاده از تکنیکهای مخصوص و مناسب جهت بلند کردن و جابهجایی اجسام
- قرار گرفتن بدن در وضعیتی مناسب در هنگام نشستن، ایستادن، حرکت کردن و حتی خوابیدن
- داشتن یک برنامه تمرینی مناسب جهت تقویت عضلات ضعیف شکم
- افزایش انعطافپذیری بدن
- برخورداری از یک محیط کاری ارگونومیک
- حفظ وزن مناسب
- برخورداری از یک نگرش مثبت و همچنین کنترل استرس
- اجتناب از استعمال دخانیات
در این مقاله از برجیس خوانیدم که….
دیسک کمر یکی از مشکلاتی است که در بسیاری از افراد دیده میشود و این موضوع باعث شده است که به یکی از مباحث مهم در حوزه فیزیوتراپی تبدیل شود. ما در این مطلب شما را به صورت کامل با این موضوع آشنا کرده و در رابطه با علائم دیسک کمر و روشهای درمان آن صحبت نمودیم.
شما میتوانید برای مطالعه سایر آموزشات سایت برجیس در این رابطه، به وبلاگ ما مراجعه نمایید.
Resources:
Lumbar Disk Disease (Herniated Disk)
https://www.aans.org/en/Patients/Neurosurgical-Conditions-and-Treatments/Herniated-Disc