عوامل زیادی مانند تصادف یا سقوط میتوانند باعث شکستگی مهره های کمر شوند. اگرچه بسیاری از آسیبهای جزئی و متوسط با روشهایی مانند دارودرمانی، بستن کمربند طبی و فیزیوتراپی قابل درمان هستند اما شکستگیهای بزرگ میتوانند منجر به بروز مشکلات جدی در درازمدت شوند و بههمیندلیل انجام جراحی ضرورت دارد.
جالب است بدانید که نوعی از شکستگی مهره های کمر با عنوان شکستگی فشاری دردناک، بهتدریج در اثر بیثباتی ستون فقرات رخ میدهد. بهویژه در افرادیکه به پوکی استخوان مبتلا هستند و تراکم استخوان در آنها بسیار پایین است. در این شرایط یک ضربه جزئی میتواند منجر به شکستگی، خطر آسیب نخاعی و احساس درد زیاد در ناحیه کمر شود. معمولاً پزشکان برای درمان از جراحیهای ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی برای تزریق سیمان استخوانی و افزایش استحکام مهرهها استفاده میکنند.
در ادامه به جزئیات بیشتری از انواع شکستگی مهره های کمر اشاره خواهیم کرد. برای تهیه تجهیزات مورد نیاز قبل از جراحی میتوانید روی شرکت تجهیزات پزشکی برجیس حساب باز کنید.
علائم شکستگی مهره های کمر
معمولاً علائم شکستگی مهره های کمر بسته به شدت و محل آسیب کمی متفاوت است. این علائم میتواند شامل کمردرد، بیحسی، سوزنسوزن شدن، اسپاسم عضلانی، ضعف بدنی، تغییرات عملکرد روده یا مثانه و فلجشدگی پاها یا دستها باشد. از دست دادن قدرت حرکت در بازوها یا پاها ممکن است نشاندهنده آسیب نخاعی باشد. البته همه شکستگیها باعث آسیب نخاعی نمیشوند و بهندرت نخاع به طور کامل قطع میشود.
میزان شیوع عوامل مؤثر در شکستگی مهره های کمر
تصادفات اتومبیل (45%)، زمین خوردن (20%)، آسیبهای ورزشی (15%)، درگیر شدن در اعمال خشونتآمیز (15%) و فعالیتهای متفرقه (5%) از علل اولیه شکستگی مهره های کمر هستند. بیماریهایی مانند پوکی استخوان و تومورهای ستون فقرات نیز در ایجاد شکستگی نقش دارند.
طبق آمار، 80 از درصد بیماران 18 تا 25 سال سن دارند و مردان 4 برابر بیشتر از زنان دچار شکستگی در ناحیه ستون فقرات کمر میشوند.
انواع شکستگی مهره های کمر

میتوان شکستگی مهره های کمر را به 5 دسته مختلف تقسیمبندی کرد. در ادامه به شرح هرکدام خواهیم پرداخت.
1. شکستگی انفجاری (Burst fracture)
نوعی شکستگی مهره های کمر است که هم جلو و هم پشت مهرهها را تخریب میکند. دقیقاً برخلاف شکستگیهای فشاری که تنها بخشی از مهره شکسته میشود. معمولاً بهدلیل ضربه ناگهانی و شدید ناشی از تصادفات، سقوط از ارتفاع و برخورد به زمین با پاشنه پا اتفاق میافتد. ازآنجاییکه مهره به طور کامل له میشود، قطعات استخوانی میتوانند پخش و باعث آسیب نخاعی شوند.
2. شکستگی کمپرشن یا فشاری (Compression fracture)
این نوع شکستگی در بیماران مبتلا به پوکی استخوان یا بیمارانی که استخوانهایشان در اثر سایر بیماریها (مانند سرطان استخوان) ضعیف شده است، بسیار شایع است. در این شرایط، مهره های کمر نمی وانند فشار زیادی را تحمل کنند و در اثر یک ضربه جزئی ممکن است شکستگی مهره های کمر رخ دهد. معمولاً فقط بخش جلویی مهرهها دچار شکستگی میشود.
3. شکستگی فلکشن دیستراکشن (Flexion-distraction fracture)
در این نوع شکستگی، مهره های کمر از یکدیگر جدا میشوند. بهخصوص در مواقعی که تصادف اتومبیل بهصورت شاخبهشاخ است و در حین تصادف قسمت بالایی ستون فقرات کمر به سمت جلو حرکت میکند و قسمت پایینی آن به علت بسته بودن کمربند ایمنی در سر جای خود ثابت میماند.
4. شکستگی زائده عرضی مهره (Transverse process fracture)
این نوع شکستگی مهره های کمر خیلی شایع نیست و معمولاً بهدلیل چرخش یا خم شدن مهره های کمر در اثر ضربه ایجاد میشود.
5. شکستگی دررفتگی (Fracture-dislocation)
این نوع شکستگی، ستون فقرات شما را بسیار ناپایدار میکند زیرا مهرهها همزمان جابهجا نیز میشوند. در این شرایط، بروز آسیب نخاعی قابل انتظار است.
عوارض شکستگی مهره های کمر
میتوانید انتظار داشته باشید که استخوان شکسته شما در عرض حدود سه ماه بهبود یابد و درد آن تسکین پیدا کند. البته درد مداوم پس از بهبود شکستگی ستون فقرات بهدلیل تغییر شکل ستون فقرات، افزایش حساسیت اعصاب ناحیه کمر، کشیده شدن عضلات ناحیه کمر، اعمال فشار بیشازحد به مفاصل و رباطهای بین استخوانهای ستون فقرات و حتی بروز آرتروز غیرطبیعی نیست. خوشبختانه راهکارهای زیادی مانند فیزیوتراپی کمر برای کنترل و درمان این عوارض شکستگی مهره های کمر وجود دارد. قیمت دستگاه فیزیوتراپی خانگی مورد نظر خود را از مشاورین شرکت برجیس بخواهید.
نحوه صحیح تشخیص انواع شکستگی مهره های کمر

معمولاً پزشک ابتدا معاینه فیزیکی میکند و در مورد سابقه پزشکی شما سوالاتی میپرسد. سپس برای تشخیص نهایی دستور انجام یک یا چند مورد از آزمایشهای تصویربرداری زیر را میدهد:
- عکسبرداری با اشعه ایکس: میتواند به پزشک شما بگوید که کدامیک از مهرهها دچار شکستگی شدهاند. ممکن است برای تشخیص هر حرکت غیرطبیعی، یک تصویر اشعه ایکس فلکشن و اکستنشن خاص گرفته شود.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): یک آزمایش ایمن و غیرتهاجمی است که از پرتو اشعه ایکس و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر دوبعدی از ستون فقرات شما استفاده میکند. ممکن است قبل از تصویربرداری، ماده حاجب (ماده کنتراست) بهصورت داخل وریدی تزریق شود تا وضوح تصویر چند برابر شود.
- تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI): یک آزمایش غیرتهاجمی است که از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده میکند تا نمای دقیقی از بافتهای نرم ستون فقرات شما ارائه دهد. برخلاف عکسبرداری با اشعه ایکس، اعصاب و دیسکها بهوضوح قابل مشاهده هستند و میتوان برای بررسی آسیب نخاعی روی نتایج آن حساب باز کرد. ممکن است تزریق ماده حاجب نیز انجام شود.
نحوه درمان شکستگی مهره های کمر
اکثر شکستگیها با بیحرکت کردن ناحیه کمر بهواسطه بستن بریس، طی 12 هفته درمان میشوند. بریس به کاهش درد و جلوگیری از تغییر شکل ستون فقرات کمک میکند. در کنار این روش درمانی، انجام فیزیوتراپی و تمرینات بدنی ملایم واقعاً مؤثر است. در مورد انجام ورزش های اسکولیوز با درمانگر خود صحبت کنید.
موارد شدید ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. ورتبروپلاستی یک روش جراحی جدید است که ممکن است برای درمان شکستگیهای فشاری استفاده شود. در این روش، جراح یک کاتتر را در مهره فشرده شده قرار میدهد. در واقع از کاتتر برای تزریق سیمان استخوانی به مهره های شکسته شده استفاده میشود. اصولاً که این روش درد را کاهش میدهد یا از بین میبرد. از طرفی، بازگشت سریع به فعالیتهای عادی و جلوگیری از تحلیل استخوان بهدلیل استراحت در بستر را امکانپذیر میکند. با این حال، تغییر شکل ستون فقرات را اصلاح نمیکند.
در روشی دیگر به نام جراحی فیوژن، هدف ترمیم شکستگی و دررفتگی با اتصال مهره های بالا و پایین به یکدیگر است. گاهی در حین جراحی باز، برداشتن مهره های شکسته و جایگزینی آنها با صفحه یا پیچهای مخصوص نیز انجام میشود.
سخن آخر
بنابراین، شکستگی مهره های کمر انواع مختلفی دارد که هرکدام به شیوهای خاص درمان میشوند. مطمانا داشتن یک سبک زندگی سالم میتواند مانع از بروز این مشکلات شود.
References:
https://mayfieldclinic.com/pe-spinefract.htm
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17498-spinal-fractures
https://www.physio-pedia.com/Lumbar_Spine_Fracture
https://radiopaedia.org/articles/lumbar-spine-fracture-2
https://www.spineuniverse.com/conditions/spinal-fractures/types-spinal-fractures