درمان با بیوفیدبک و نوروفیدبک در فیزیوتراپی

عملکردهای خاص بدن از جمله تنظیم فشار خون، دریافت واکنش‌های حسی، کنترل دمای پوست، سیستم گوارشی، ضربان قلب، سیگنال‌های مغزی و… همگی به صورت غیر ارادی توسط مغز و سیستم عصبی کنترل می‌گردند و در اکثر موارد این کنترل به صورت ناخودآگاه انجام می‌شود. 

متدی وجود دارد که با استفاده از سنسورهای الکتریکی به بیماران کمک می‌کند تا از وضعیت فیزیولوژیکی بدن خود آگاه شوند و بتوانند به طور خودآگاه تغییراتی در روند تفکر و عملکرد خود ایجاد کنند. این روش امکانی را به آن‌ها می‌دهد که نسبت به درد، بیماری یا آسیب به طور موثرتری واکنش نشان دهند و کنترل بیشتری بر روی واکنش‌های بدنی خود داشته باشند؛ به این روش درمان با بیوفیدبک و نوروفیدبک در فیزیوتراپی گفته می‌شود.

بیشتر بخوانید» دستگاه فیزیوتراپی خانگی برجیس راه حلی مناسب برای درمان این دسته این از عارضه‌ها می‌باشد. به منظور آشنایی با مدل های مختلف این دستگاه و مشاهده لیست قیمت آن روی لینک داده شده کلیک کنید.

بیوفیدبک چیست؟

بیوفیدبک یک روش درمانی غیردارویی است که از حسگرهای متصل به بدن برای اندازه‌گیری عملکردهای کلیدی آن استفاده می‌کند. این روش باعث می‌شود تا درباره کارکرد بدن خود بیشتر بدانید و کنترل بهتری بر عملکردهای خاص بدنتان داشته باشید. در بیوفیدبک افراد یاد می‌گیرند فرآیندهای بدنی خود مانند کشش عضلانی، فشار خون یا ضربان قلب را که معمولا به صورت غیرارادی اتفاق می‌افتند، کنترل کنند.

انواع بیوفیدبک در فیزیوتراپی چیست؟

انواع مختلفی از روش‌های بیوفیدبک وجود دارد که شامل بیوفیدبک حرارتی، فناوری الکتروانسفالوگرافی و الکترومیوگرافی سطحی می‌شوند که در ادامه به هریک از آنها به صورت خلاصه خواهیم پرداخت:

• بیوفیدبک حرارتی

این راهکار شامل ارزیابی درجه حرارت پوست برای کنترل جریان خون است. از این روش به عنوان یک راه درمانی برای بیماری‌هایی مانند “راینود” استفاده می‌شود. درمان با بیوفیدبک حرارتی می‌تواند برای باز کردن انگشتان دست و بهبود جریان خون نیز موثر باشد. همچنین این راه برای کنترل فشار خون بالا و کاهش سردرد‌های عروقی نیز بسیار مهم به نظر می‌رسد.

• الکتروانسفالوگرافی

این تکنیک به تقویت حافظه فعال کمک می‌کند. در این روش ابتدا فعالیت الکتریکی مغز اندازه‌گیری می‌شود و سپس با تلاش و تمرین، امواج مغزیِ مورد نظر تغییر می‌کنند. فناوری الکتروانسفالوگرافی می‌تواند در بهبودی اختلالاتی مانند دیسلکسی، کم توجهی، صرع و موارد دیگر موثر باشد.

• الکترومیوگرافی سطحی

 این فناوری، اطلاعات جامعی از فعالیت ماهیچه‌ها را در اختیار درمان‌گر قرار می‌دهد و امکان دسترسی مستقیم به کارکرد ماهیچه‌ها را فراهم می‌کند. این راهکار می‌تواند برای کنترل اسپاسم‌های عضلانی، اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی، سردرد‌های تنشی و موارد دیگر موثر باشد.

نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک یک روش آموزش مستقیم برای پیشرفت کارکرد مغز است. این فرایند به مغز اجازه می‌دهد تا عملکرد موثرتری داشته باشد و از طریق آن افراد می‌توانند مهارت‌های خود را در تنظیم فعالیت‌های مغزی بهبود بخشند. بطور کلی نوروفیدبک به عنوان یک راهکار خودتنظیمی شناخته می‌شود که بخش مهمی از کارکرد مغز را شکل می‌دهد و افراد را وادار می‌کند تا به طور مستقیم فعالیت‌های مغزی خود را کنترل کنند.

این راهکار توجه زیادی را به خود جلب کرده است؛ زیرا می‌تواند مکانیسم‌های عصبی مغز را مستقیما تنظیم کند. هدف اصلی این روش التیام کارکردهای مغزی است؛ از جمله کاربردهای نوروفیدبک عبارت است از کمک به افراد در یادگیری و حفظ امواج مغزی مطلوب، تنظیم کارکردهای مغزی و بهبود عملکرد شناختی و روانی.

انواع نوروفیدبک در فیزیوتراپی چیست؟

انواع مختلفی از روش‌های نوروفیدبک وجود دارد که شامل تماشای فیلم، روش آلفا تتا و بازی کردن می‌شوند؛ در ادامه به هریک از این موارد به صورت خلاصه خواهیم پرداخت:

بیشتر بخوانید» به منظور آشنایی با روش های درمانی درد گردن با الکتروتراپی روی لینک داده شده کلیک کنید.

• تماشای فیلم

یکی از روش‌‌های نوروفیدبک “نوروفیدبک مبتنی بر فیلم” است. در این متد فرد فیلم مورد علاقه خود را تماشا می‌کند و از طریق سیستم نوروفیدبک بازخورد عصبی به او ارائه می‌شود. بازخوردی که مرتبط با کوچک یا بزرگ شدن تصویر فیلم است. هدف اصلی این کار آموزش مغز فرد به‌ نحوی است که امواج مغزی آن در بازه‌های خاصی تثبیت شود.

به دلیل سادگی اجرا و کارآمدی، این راهکار به عنوان یکی از متدهای موثر و پرکاربرد در این زمینه شناخته می‌شود. از طرفی این روش بدون نیاز به مصرف داروها یا راه‌های درمانی سنتی به افراد این امکان را می‌دهد تا به بهبود عملکرد مغز خود بپردازند و به کنترل بیشتری بر روی وضعیت روانی و شناختی خود برسند.

• روش آلفا تتا

در این متد اتاق درمان تاریک است و فردِ مراجع چشم‌های خود را باید ببندد. سپس بازخورد صرفا از طریق صدا به مغز فرد داده می‌شود. هدف اصلی این نوع راهکار تنظیم امواج مغزی و ایجاد وضعیتی از آرامش و ریلکسی برای فردِ مورد درمان است.

در طول جلسات آلفا تتا فرد مراجع تلاش می‌کند تا با تمرکز بر روی صداهای ایجاد شده وضعیتی از آرامش و ریلکسیشن را تجربه کند. این روش برای کمک به کاهش استرس، اضطراب، و بهبود کیفیت خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• بازی

یکی از روش‌های دیگر نوروفیدبک انجام بازی‌ است. در این راهکار فرد با انجام بازی‌های مختلف از جمله “بازی قایق و بازی پازل” تمرکز خود را تقویت می‌کند و مغز او تمرین داده می‌شود تا امواج مغزی خود را اصلاح و اختلالات را درمان کند. در نرم‌افزار BioGraph Infinity می‌توانید از بازی قایق نوروفیدبک لذت درمان‌محور ببرید. در این بازی فرد باید با تمرکز خود قایقی سبز را به جلو حرکت دهد. این فرآیند باعث می‌شود که مغز امواج خود را تنظیم کند و تمرین دهد.

تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک چیست؟

بیوفیدبک یک اصطلاح کلی به شمار می‌رود و نوعی تمرین بازخوردی برای بدن است. نوروفیدبک یک نوع خاصی از بیوفیدبک است و در زیرمجموعه‌ی آن قرار می‌گیرد. این ورش با استفاده از ابزارهای مختلف، بازخوردهای متفاوتی از بدن دریافت کرده و آن‌ها را ارزیابی می‌کند. اما تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک در این است که نوروفیدبک تاثیر مستقیم بر روی فعالیت مغز دارد و به فرد کمک می‌کند امواج و عملکرد مغز خود را کنترل کند.

جمع‌بندی

مراکز روانشناسیِ پیشرفته بیشتر تمرکز خود را بر روی درمان بیماری‌ها و اختلالاتِ پیچیده قرار می‌دهند و بیوفیدبک یکی از برترین روش‌های درمان بیماری‌های روانی به حساب می‌آید. در کل این راهکار به عنوان کمکی در درمان اختلالات روانپزشکی و بهبود عملکرد مغزی شناخته می‌شود و به افراد این امکان را می‌دهد تا به صورت فعال در بهبود کارکرد مغز خود مشارکت کنند و کنترل بیشتری بر روی وضعیت روانی و شناختی خود داشته باشند.