آشنایی با تمامی نکات عصب سیاتیک

علل آسیب عصب سیاتیک

تمامی نواحی عصب سیاتیک و شاخه‌های آن، در هر قسمت از مسیر عصب، یعنی از لگن تا نوک انگشتان پا، بسیار آسیب‌پذیر می‌باشند. رایج‌ترین علل آسیب در عصب سیاتیک، تحت‌فشار قرار گرفتن ریشه‌های عصبی آن به دلایل مختلف مانند پارگی دیسک بین مهره‌ای بوده که موجب بروز درد سیاتیک در مسیر این عصب خواهد شد.

علت دیگر درد در مسیر عصب سیاتیک گیر افتادن عصب در لگن است که به آن سندروم پیریفورمیس نیز گفته می‌شود. در سندروم پیریفورمیس عصب سیاتیک زمانی که از زیر عضله پیریفورمیس  عبور می‌کند تحت‌فشار قرارگرفته که همین امر سبب ایجاد درد سیاتیکی خواهد شد.

موارد گوناگون دیگری مانند شکستگی‌ها و دررفتگی‌های لگن و مفصل ران نیز موجب آسیب رساندن به این عصب در ناحیه لگن می‌شود. همچنین عوامل دیگری از قبیل فتق دیسک بین مهره‌ای، تنگی ستون مهره‌ها در قسمت کمر، بیماری اسپوندیلولیستزی، تومورهای نخاعی، تومورهای عصب سیاتیک، عوامل ژنتیکی، بیماری دیابت و فعالیت‌های بدنی نامناسب می‌توانند از علل بروز آسیب به عصب سیاتیک باشند.

علائم بروز سیاتیک با توجه به‌شدت و نوع آسیب متفاوت خواهد بود. در بعضی موارد ممکن است بیمار دچار ضعف عضلات شود. گاهی هم دچار علائم حسی از قبیل کاهش حس، گزگز و مورمور در ناحیه شست پا، پشت و جلو پا و یا ران و ساق شود.

معمولاً پزشک معالج از طریق نوار عصب و عضله، جهت تشخیص آسیب‌های عصب سیاتیک استفاده خواهد نمود.

سیاتیک پا

عصب سیاتیک در پا به شاخه‌های متعددی تقسیم می‌شود که بخش وسیعی از پا را در برگرفته است که در صورت بروز هر التهابی در این عصب، موجب درد در مسیر عبور عصب سیاتیک نیز می‌شود. حتی اگر این آسیب یا التهاب در پا به وجود بیاید یا در کمر، با توجه به یکپارچه بودن این عصب، ممکن است بیمار در تمام‌مسیر عبور عصب احساس درد نماید.

لازم به ذکر است که قسمت پشت پا جزو نقاط حساسی محسوب می‌شود که بسیار تحت تأثیر عصب سیاتیک نیز می‌باشد.

در پی همین امر ممکن است، باوجود التهاب در ناحیه ستون فقرات کمر، بیمار در پای راست یا پای چپ خود احساس سوزش و درد کند که اصطلاحاً به این حالت سیاتیک پای چپ یا سیاتیک پای راست گفته می‌شود.

به‌طورکلی بهتر است در صورت بروز هرگونه درد در قسمت پشت پا آن را جدی گرفته و به پزشک مراجعه شود، چراکه ممکن است از علائم بروز آسیب عصب سیاتیک نیز باشد.

سیاتیک کمر

گاهی سیاتیک موجب ایجاد درد در قسمت پایین کمر می‌شود. این امر به دلیل وجود عصب‌های زیاد در اطراف ستون فقرات و نخاع، نیز می‌باشد. ممکن است در هنگام عطسه یا سرفه کردن، خندیدن یا حرکت روده درد به نسبت زیادی در ناحیه کمر احساس شود و یا گاهی در زمان خم شدن به عقب نیز این درد بروز پیدا کند که همه این موارد ناشی از سیاتیک کمر خواهد بود.

درمان آسیب‌دیدگی عصب سیاتیک

 درمان آسیب‌دیدگی عصب سیاتیک به‌وسیله روش‌های غیر جراحی و جراحی امکان‌پذیر می‌باشد. جهت درمان ابتدا توصیه می‌شود که روش غیر جراحی را انتخاب نمایید.

این روش‌ها شامل ترکیبی از فیزیوتراپی، استفاده از داروها و همچنین تزریق درمانی نیز می‌باشد. درصورتی‌که هرکدام از این درمان‌ها مؤثر نبود، با توجه به تشخیص پزشک عمل جراحی تجویز خواهد شد.

می‌توان گفت جهت بهبود مشکلات ناشی از آسیب سیاتیک، فیزیوتراپی بهترین درمان به شمار خواهد رفت.

فیزیوتراپی سیاتیک

درمان سیاتیک با فیزیوتراپی تلفیقی از درمان‌های تقویتی، کششی و حرکات هوازی می‌باشد که معمولاً جزء اصلی برنامه‌های درمانی سیاتیک بوده و در روند بهبودی آن بسیار مؤثر خواهد بود. انجام تمرین‌های حرکتی مناسب جهت تسکین و درمان درد سیاتیک کمر و پا و همچنین کاهش فشار بر عصب، از اهداف اصلی درمان فیزیوتراپی است.

برنامه حرکتی پیشنهادی جهت درمان دردهای سیاتیکی، شامل تمرین‌های کششی جهت بالا بردن انعطاف‌پذیری در عضلات سفت شده و ورزش‌هایی از قبیل ایروبیک و راه رفتن می‌باشد. 

در برخی موارد با تشخیص فیزیوتراپیست، تمرین درمانی هم به برنامه فیزیوتراپی نیز اضافه خواهد شد که هدف اصلی از انجام آن‌ها عبارت‌اند از:

• تقویت ستون فقرات و عضلات کمر، شکم و باسن
• تقویت مهره‌های دیسک کمر
• کشش عضلات محکم و انعطاف‌ناپذیر مانند همسترینگ
• تبادل مایعات و مواد مغذی در بدن با انجام تمرینات سبک هوازی مانند پیاده‌روی، شنا یا آب‌درمانی

شما می‌توانید با داشتن دستگاه فیزیوتراپی خانگی این اهداف را در کمترین زمان ممکن به انجام رسانید.

 در ادامه به انواع روش‌های درمانی سیاتیک در فیزیوتراپی، خواهیم پرداخت.

• ماساژ عمیق بافت
• گرما و سرما درمانی
• تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS)
• امواج مافوق صوت

 همچنین در نظر داشته باشید که یکی از عوامل مهم در پیشگیری از دردهای ناشی از گرفتگی عصب سیاتیک، ورزش منظم نیز می‌باشد. ورزش منظم موجب تقویت عضلات هسته‌ای بدن، به‌خصوص عضلات اطراف ستون فقرات خواهد شد. این کار انعطاف‌پذیری بدن را افزایش داده و می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آسیب‌های کمر نیز کمک بسزایی کند.

به‌عنوان‌مثال ورزش‌هایی از قبیل دوچرخه ثابت، شنا یا استفاده از دستگاه اپتیکال یا اسکی فضایی، در درمان سیاتیک بسیار مناسب و تأثیرگذار خواهد بود.