پوکی استخوان به معنای استخوان متخلل بوده که باعث ایجاد ضعف در استخوانها میشود و در صورت ابتلا به این بیماری احتمال شکستگی ناگهانی و غیرمنتظره استخوان وجود دارد. معمولاً این بیماری هیچگونه علائم یا نشانهای ندارد و با شکستگی استخوان خود را نشان میدهد.
اغلب این شکستگیها در ستون فقرات، مچ دست و لگن ایجاد میشوند. حال ممکن است سوالاتی مانند روشهای درمان پوکی استخوان چیست؟ برای پیشگیری از بروز پوکی استخوان چکار کنیم؟ ذهن شما را به خود مشغول کنند. در ادامه سعی داریم به بررسی این مسائل بپردازیم، پس ادامه مطلب را از دست ندهید.
چه عواملی در ایجاد پوکی استخوان موثرند؟
بهطورکلی استخوان از بافتهای زنده و در حال رشدی ساخته شده که در صورت سالم بودن شباهت بسیاری به اسفنج دارند و به آن ناحیه استخوان ترابکولار گفته میشود. در اطراف این استخوان اسفنجی یک پوسته بیرونی از استخوان متراکم پیچیده میشود که آن پوسته سخت را قشر مغز مینامند. زمانی که پوکی استخوان رخ میدهد در استخوان شما سوراخ ایجاد شده که بهمرورزمان بزرگ و بزرگتر میشود. این موضوع سبب ایجاد ضعف و درنهایت شکستگی در استخوان میشود.
بهطورکلی وظیفه اصلی استخوانها محافظت از اندامهای حیاتی و استخوانها است. همچنین وظیفه ذخیره مواد معدنی مهم و کلسیم موردنیاز بدن بر عهده استخوانها است. بهعبارتدیگر هنگامیکه بدن به کلسیم نیاز دارد، با تجزیه شدن آن به بازسازی و افزایش استحکام استخوان کمک میکند. به این فرایند که در عین تأمین کلسیم موردنیاز بدن، به تقویت و بازسازی استخوان نیز کمک میکند، بازسازی استخوان گفته میشود.
درواقع تا سن 30 سالگی، بدن بیشتر به ساختن استخوان و حفظ استحکام آن میپردازد؛ اما از سن 35 سالگی میزان تجزیه توده استخوانی از ساخت آن بیشتر میشود و اگر پوکی استخوان داشته باشید، این میزان افزایش مییابد. توجه داشته باشید که در خانمها و بعد از سن یائسگی، میزان تجزیه توده استخوانی افزایش مییابد.
بهطورکلی با کمک دستگاه میتوانند میزان تراکم استخوانهای شما را اندازهگیری کنند که برای تعیین نسبت مواد معدنی در استخوانهای شما از سطح پایین اشعه ایکس استفاده میشود. در برخی از مواقع نیز فقط برخی از استخوانهای خاص مانند ستون فقرات و لگن را بررسی میکنند. همچنین میتوانید با تهیه محصولاتی با توصیه پزشک و از مراکزی معتبر مانند شرکت تجهیزات پزشکی برجیس این بیماری را کنترل و درمان کنید.
نشانه ها و علائم پوکی استخوان
یکی از راه های تشخیص هر بیماری تا قبل از مراجعه به پزشک متخصص، بررسی نشانه ها و علائم بیماری مورد نظر می باشد. نشانه ها و علائم برخی از بیماری ها کاملا مشخص بوده و در همان ابتدا نمایان می شوند اما علائم برخی دیگر از بیماری ها نظیر پوکی استخوان، خیلی دیر بروز پیدا می کنند. در واقع پوکی استخوان یک بیماری خاموش است؛ چرا که فرد مبتلا تا زمانی که به پزشک مراجعه نکند، قادر به تشخیص آن نخواهد بود.
به عبارتی دقیق تر در ابتدای ابتلای فرد به عارضه پوکی استخوان، هیچ گونه نشانه و علامت خاصی در افراد بروز پیدا نخواهد کرد و اولین نشانه ها و علائم پوکی استخوان پس از مدت ها با احساس درد در استخوان ها و عضلات، نمایان می شود. اگر در این مرحله به فکر درمان پوکی استخوان خود باشید، معمولا علائم شدت پیدا نکرده و روند درمان با سرعت بیشتری طی خواهد شد. در غیر این صورت پس از گذشت مدتی، علائم شدت پیدا کرده و فرد مبتلا، دردهای شدید استخوانی و عضلانی را تجربه خواهد کرد.
به طور کلی رایج ترین نشانه ها و علائم پوکی استخوان در مردان و زنان عبارتند از:
- احساس درد در ناحیه کمر در اثر شکستگی مهره ها
- خمیدگی قد
- شکستن راحت استخوان ها
- شکستگی ناخن ها
روشهای درمان پوکی استخوان چیست؟
روشهای درمان پوکی استخوان مانند مصرف دارو، تغییر سبک زندگی، تغییر رژیم غذایی و… متفاوت است که از جمله آنها میتوان موارد زیر را نام برد. بهطورکلی با رعایت یکسری نکات مهم و داشتن تغذیه مناسب میتوانید استخوانهای خود را قوی کنید و میزان استحکام آنها را افزایش دهید. همچنین یکی از روشهای مناسب برای کنترل پوکی استخوان خرید دستگاه فیزیوتراپی است که میتواند به کنترل و درمان این بیماری کمک کند.
داروهایی که در ابتدا پزشک معالج برای شما تجویز میکند
معمولاً بعد از معاینات و بررسیهای پزشک در صورت تشخیص، اولین دارو و یکی از روشهای درمان پوکی استخوان بیس فسفوناتها هستند که شامل موارد زیر میشوند:
- آلندرونات (فوسامکس) که باید به مدت یک هفته آن را مصرف کنید.
- ریزدرونات (اکتونل) یکی دیگر از قرصهای مؤثر در درمان پوکی استخوان است که با توجه به تشخیص پزشک، میتوانید بهصورت هفتگی یا ماهانه مصرف کنید.
- قرص لیباندرونات یا انفوزیون که باید بهصورت ماهانه یا سهماهه باید آنها را مصرف کنید.
- مصرف قرص زولدرونیک اسید
البته برای برخی از بیماریها مانند دیسک کمر از دارویی به نام گاباپنتین نیز استفاده میشود.
عوارض مصرف بیس فسفوناتها چیست؟
از عوارض مصرف این داروها میتوان به ناراحتی و سوزش سر دل اشاره کرد. برای جلوگیری از بروز این علائم باید بعد از مصرف دارو به مدت 30 تا 60 دقیقه از خم شدن یا دراز کشیدن خودداری کنید. ازآنجاییکه این داروها بهخوبی جذب معده نمیشوند، بهتر است آن را با معده خالی و به همراه یک لیوان کامل آب مصرف کنید. همچنین برای کاهش عوارض به مدت 30 تا 60 دقیقه بعد از مصرف دارو از خوردن غذا و نوشیدنیها خودداری کنید.
درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان
اغلب خانم هایی مستعد پوکی استخوان در سنین جوانی هستند که کلسیم مورد نیاز در بدن آن ها وجود نداشته باشند. در این صورت برای درمان پوکی استخوان زودرس در زنان جوان، پیشنهاد می کنیم از مصرف خوراکی های سرشار از کلسیم، غافل نشوید. از جمله این خوراکی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانه چیا
- تخم کتان
- تخم کدو
- شیر سویا
- و …
درمان بیولوژیک
یکی از روشهای درمان پوکی استخوان مصرف دارو دنوزوماب است که مصرف آن برای آقایان و خانمها مناسب است که هر 6 ماه یکبار باید آن را تزریق کنید. این درمان زمانی استفاده میشود که از روشهای دیگر درمان، نتیجه دلخواه را کسب نکرده باشید.
میتوانید در زمان کاهش عملکرد کلیه نیز آن را مصرف کنید. از عوارض جانبی این دارو، میتوان ایجاد مشکلات احتمالی در استخوان فک یا ران و عفونت را نام برد. توجه داشته باشید که در صورت قطع مصرف، احتمال شکستگی ستون فقرات وجود دارد.
درمان مرتبط با هورمون
مصرف استروژن مخصوصاً در زمان بعد از دوره یائسگی میتواند به حفظ تراکم استخوان کمک کند. از عوارض این نوع درمان میتوان به لخته شدن خون، افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه و افزایش خطر سکته اشاره کرد. بهطورکلی استروژن برای سلامت استخوان در زنان جوان و یا زنانی که علائم یائسگی دارند، مناسب است.
یکی دیگر از روشهای درمان پوکی استخوان، مصرف رالوکسیفن است که علاوه بر حفظ سلامت استخوان به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه نیز کمک میکند. از عوارض جانبی آن میتوان به گر گرفتگی و افزایش خطر لخته شدن خون اشاره کرد.
همانگونه که مردان با افزایش سن، سطح تستوسترون آنها کاهشیافته و درنهایت احتمال بروز پوکی استخوان افزایش مییابد. به همین علت میتوانند از هورمونهای پاراتیروئیدی تزریقی بهصورت روزانه و به مدت 2 سال استفاده کنند.
آیا مصرف دارو میتواند به درمان پوکی استخوان کمک کند؟
همانگونه که ذکر شد روشهای درمان پوکی استخوان متفاوت است و نباید به مصرف دارو اکتفا کنید. از راهکارهای زیر نیز میتوانید استفاده کنید.
ورزش
انجام فعالیتهای بدنی و ورزش میتواند به استحکام استخوانها، بهبود وضعیت و تعادل بدن کمک کند. انجام این کار احتمال ابتلا به پوکی استخوان را کاهش میدهد و هرچقدر با افزایش سن، تناسباندام داشته باشید، احتمال شکستن استخوانها کاهش مییابد.
تغذیه مناسب
با داشتن رژیم غذایی مناسب و مصرف کلسیم و ویتامین D کافی میتوانید به افزایش استحکام استخوانهای خود کمک کنید.
ترک سیگار و کاهش مصرف الکل
اگر میخواهید استخوانهای سالم و محکمی داشته باشید و تحلیل رفتن آن را کاهش دهید، باید سیگار را ترک کنید و در مصرف الکل زیادهروی نکنید.
برای پوکی استخوان چی بخوریم؟
یکی از اصلی ترین علل ابتلا به پوکی استخوان، کمبود کلسیم می باشد؛ بنابراین بهترین خوراکی ها برای درمان این عارضه، خوراکی های حاوی کلسیم می باشد.
از جمله خوراکی های سرشار از کلسیم و مفید برای درمان پوکی استخوان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محصولات لبنی شامل شیر، پنیر، خامه و ماست
- ماهی قزل آلا
- سبزیجات از جمله کلم، کلم پیچ و سبزی شلغم
شایان ذکر است که مصرف خوراکی های سرشار از ویتامین دی نیز به دلیل کمک به جذب هر چه بهتر کلسیم برای درمان پوکی استخوان، بسیار مفید هستند. منابع غذایی غنی از ویتامین D:
- جگر گاو
- زرده تخم مرغ
- ماهی های چرب مانند ماهی سالمون
جمعبندی
در این مطالب سعی کردیم به معرفی روشهای درمان پوکی استخوان و نکات مهم آن بپردازیم. همانگونه که ذکر شد این بیماری باعث شکستن ناگهانی استخوانها میشود. با داشتن رژیم غذایی مناسب، انجام فعالیتهای ورزشی و… میتوانید این بیماری را کنترل و درمان کنید. همچنین روشهای دیگری مانند مصرف دارو وجود دارد که با توجه به تشخیص، پزشک برای شما تجویز میکند.
Source: